DE GESCHIEDENIS VAN POSTERHOLT IN VOGELVLUCHT
OUDSTE VERMELDING
Het dorp is in de 12e eeuw ontstaan door ontginningen van de aanwezige bos- en heidevelden aan de noordkant van het dal van de Vlootbeek. De naam komen we in oude documenten tegen als Postard, Postaert, Postroit, Pos-tert. De dialectnaam is nog steeds Postert, maar de eigenlijke naam is Posterholt. Die werd gevonden in het oudste document uit 1147 en betekent ‘hoger gelegen bos’.
STRAATDORP
Wat opvalt is dat het dorp erg lang is (lintbebouwing). Kleine woonkernen zijn vanaf de Duitse grens in de loop van de tijd aan elkaar gegroeid. Van oost naar west: de Borg, de Winkel, Gevaeren, het Dorp en de Donk. In het verleden liep de doorgaande weg via de huidige Burgemeester Geradtsstraat en het Reutje (Raetgen) naar Sint Odiliënberg. Posterholt heeft een tweetal buitengehuchten. Aan de noordzijde de Holst en zuidelijk, aan de andere kant van het Vlootbeekdal ligt de Varst of Vorst. Men spreekt van de Veurste en de Echelste Varsj. In dit gebied van het Vlootbeekdal (bij de Achterste Varst) werden 9000 jaar oude bewoningssporen (jachtkampjes) uit de midden steentijd gevonden. Langs de in de richting Akerstraat omhoog lopende Kruisweg werden graven ontdekt uit de ijzertijd, de Romeinse tijd en de vroege middeleeuwen.© Jeu Veelen
AGRARISCHE GEMEENSCHAP
Posterholt is altijd een agrarisch dorp geweest waar de arme boeren op schrale zandgrond de kost moesten verdienen. Gelukkig konden ze wel gebruik maken van het Echterbosch, een zeer groot en woest gemeenschappelijk (gemeyn) bos- en heidegebied waar ze hun vee lieten weiden, de heide konden plaggen (voor de bemesting) en brand- en geriefhout halen.
PAROCHIE
De huidige parochiekerk, is niet de eerste kerk. Vóór die tijd stonden er drie godshuizen op de huidige oude markt. (zie het infobord aldaar). Eerst een devotiekapel uit de 14e eeuw die in 1772 werd afgebroken en vervangen door een nieuw kerkje. Dit kerkgebouw werd in 1878 vervangen door een neogotische kerk. De derde kerk werd in de Tweede Wereldoorlog verwoest en kon om verschillende redenen op deze plaats niet worden herbouwd. Daarom staat de huidige mergelkerk nu op een andere locatie.
BESTUUR
Posterholt is na twee herindelingen een van de woonkernen van de gemeente Roerdalen. Vanaf de 16e eeuw vormde het dorp één schepenbank met Vlodrop. Van de zeven rechtsprekende schepen waren er drie uit Posterholt, die benoemd werden door de drost van het Ambt Montfort, de vertegenwoordiger van de Gelderse hertog in dit gebied. De schepenen vormden met de plaatselijke grondeigenaren die elders woonden maar hier hun grondbezit verpachtten, het dorpsbestuur (gemeynte).
DE AERWINKEL
Dit kasteel ligt in het westelijk deel van het dorp. De naam betekent waterhoek en wijst op de vochtigheid van het gebied waar de Leigraaf uitmondt in de Vlootbeek. Hier lag het Höfke tho Postaert, verpacht door elders wonende eigenaren. De boerderij is verdwenen nadat het gebied in bezit kwam van de familie Geradts, een geslacht van rechters en advocaten. Mr. Pierre Geradts liet er in 1856 door architect Pierre Cuijpers een woonkasteel bouwen. Het was het eerste project van deze architect die zijn atelier in Roermond had. Na de dood van Mr. Pierre Geradts werd het woonkasteel bewoond door diens kleinzoon Jules die van 1898 tot 1934 burgemeester van Posterholt was. De Burgemeester Geradtsstraat werd naar hem genoemd. Burgemeester Jules Geradts was naast burgervader ook homeopaat en – zoals in die periode gebruikelijk was bij de gegoede burgerij – fervent verzamelaar van curiosa, die later in zijn eigen museum te bewonderen waren. Dit vroegere museum is nu een woonhuis en zijn collectie wordt bewaard in het Roerstreekmuseum in Sint Odiliënberg. Pierre Geradts gaf in 1865 aan architect Cuijpers opdracht om op de begraafplaats aan de doorgaande weg naar Vlodrop (thans Mgr. Koningsstraat) voor zijn familie een neogotische kapel met grafkelder te bouwen. Kasteel Aerwinkel met apart badhuis en grafkapel zijn rijksmonumenten. In het kasteel worden rondleidingen gegeven. Het Cuijpershuis in Roermond is tegenwoordig een museum over het werk van deze architect.
KRUISEN EN KAPELLEN
Kenmerkend voor het Limburgse landschap zijn de kruisen en kapellen. Wandel of fiets eens door het dorp en je komt er veel tegen. Voor verdere informatie kun je terecht in het Roerstreekmuseum.
VERDWENEN VERLEDEN
Verschillende gebouwen zijn in de loop van de 20e eeuw uit het dorpsbeeld verdwenen. In januari 1945 verdwenen behalve de kerk ook de twee windmolens die het dorp rijk was. De Witte- en de Zwartemolenweg herinneren hier nog aan.
Sinds 1853 stond midden in het dorp een klooster van de Congregatie van de zusters Ursulinen. De zusters begonnen met een schoolpensionaat in de tijd van de Duitse Kulturkampf. Vervolgens met een bijzondere lagere meisjesschool en een bewaarschool. In 1914 volgde een landbouwhuishoudschool en vanaf 1921 de landelijk bekende leraressenopleiding in het nijverheidsonderwijs, waar vanuit het hele land meisjes de opleiding volgden.
Sinds het begin van de vorige eeuw ontwikkelde zich in Posterholt een kleine textielindustrie. Vooral na de Tweede Wereldoorlog groeide de fabriek uit met het weven van jacquardstoffen voor de haute couture in binnen- en buitenland. Door de algehele malaise in de textielindustrie viel het doek voor de N.V. Textielfabriek Posterholt in de tachtiger jaren van de vorige eeuw.
Sinds 2024 is de geschiedenis van Posterholt gevat in de Cultuur-Historische Kunstroute in de vorm van 6 kunstobjecten over de hele Hoofdstraat. Van de Donck tot aan de rotonde Vlodropperweg worden door een QR-code bij de beelden foto’s en filmpjes vertoond, die door middel van een voice-over het verhaal van Posterholt vertellen.
Voor dit verhaal werd gebruik gemaakt van: Jeu Veelen, Ontstaan en voortgang… Tweehonderd jaar parochie Heilige Matthias Posterholt. 1803-2003. Facetten van haar geschiedenis, uitgave parochie H. Matthias, 2004.
Het boek Boeren in de Roerstreek van Leo Willems biedt een goed beeld van het vroegere leven in Posterholt.